Gestalt zakłada, że człowiek jest zdolny do samoregulacji, czyli że posiada potencjał do zaspokajania swych potrzeb, z własnego wyboru i do kierowania swoim zachowaniem. Bycie odpowiedzialnym za swoje wybory niesie poczucie sprawstwa i wolności.

Na drugim biegunie jest regulacja oparta na nawykach, poniżej progu świadomości, wykorzystująca w zachowaniu sposoby, które kiedyś były adaptacją do różnych trudnych, bolesnych sytuacji. Mówiąc w uproszczeniu – nawyki powtarzane bez poczucia sprawstwa tworzą charakter.

Poznanie siebie, świadomość tego, co robię i co się ze mną dzieje daje możliwość wzięcia odpowiedzialności i dokonania zmiany. Zmiana to nie tylko odkrywanie jaki/jaka jestem, ale również jakie są moje możliwości samoregulacji. Jest to proces świadomego sięgania do otoczenia po to, co jest potrzebne, nadawaniem nowego sensu doświadczeniu i przekraczaniu ograniczeń.

To ja nadaję sens każdemu aktowi mojego życia , a jeśli pragnę się zmienić, to pozostając sobą, sobą inaczej, a nie kimś innym niż ja sam.

– Arnold Beisser –